Axhenda e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor
Agjenda e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor është një strategji e re për zhvillimin e rajonit që kërcen nga një model ekonomik tradicional në një ekonomi të qëndrueshme, në përputhje me Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane. Duke nënshkruar Deklaratën mbi Axhendën e Gjelbër, vendet e Ballkanit Perëndimor u angazhuan në Samitin në Sofje më 10 nëntor 2020 për të zbatuar masa ndaj ndryshimeve klimatike, zhvillimit të energjisë, transportit dhe ekonomisë qarkulluese, si dhe mbrotjes se biodiversitetit, bujqësisë dhe prodhimit të qëndrueshëm.
1. DEKARBONIZIMI I BURIMEVE (ENERGJIA, TRANSPORTI DHE KLIMA) - Ballkani Perëndimor është një rajon i prekur shumë nga ndryshimet klimatike. Kjo kërkon reduktimin e emetimeve të gazrave serrë dhe rritjen e ripërtëritjes ndaj ndikimit të ndryshimit të klimës. Partnerët e Ballkanit Perëndimor do të mbështeten në përafrimin me Ligjin e ri të Klimës të BE -së, Skemën e Tregtimit të Emetimeve të BE -së si dhe reduktimin e emetimeve të CO2 përmes kuotave dhe mekanizmave të çmimit të karbonit. Në një rajon shumë të varur nga qymyri, kalimi drejt burimeve më të pastra dhe të rinovueshme të energjisë është një domosdoshmëri. BE do të mbështesë modelet e transportit që ndotin mjedisin në një masë më të vogël, siç është rasti me transportin hekurudhor.
2. EKONOMIA QARKULLUESE- Kalimi në një ekonomi plotësisht qarkulluese është çelësi për BE-në dhe partnerët e Ballkanit Perëndimor për të arritur një tranzicion të gjelbër. BE do të mbështesë partnerët e Ballkanit Perëndimor në zhvillimin e strategjive për të përmirësuar qëndrueshmërinë e prodhimit të lëndëve të para, duke parandaluar, zvogëluar, ricikluar dhe menaxhuar mbetjet, duke parë të gjithë ciklin jetësor të produkteve.
3. PASTRIMI I AJRIT, UJIT DHE TOKËS - Ndotja e ajrit në Ballkanin Perëndimor është një nga më të lartat në Evropë dhe ka një ndikim të drejtpërdrejtë në shëndetin e qytetarëve. BE do të ndihmojë rajonin në përafrimin me standardet e BE lidhur me cilësinë e ajrit, menaxhimin e ujit dhe ujërave të zeza. Kjo përfshin modernizimin e monitorimit të ajrit dhe ujit dhe investime të mëtejshme në këto fusha.
4. BUJQËSIA DHE SISTEMET E QËNDRUESHME USHQIMORE- Bujqësia dhe sektorët e ndërlidhur kontribuojnë rreth 10% të PBB -së së Ballkanit Perëndimor. BE-ja do të rrisë përpjekjet për të mbështetur zhvillimin e qëndrueshëm të zonave rurale dhe për të ndihmuar sektorët agro-ushqimorë në rajon të rrisin sigurinë dhe cilësinë e ushqimit, të reduktojnë gjenerimin e mbetjeve, etj.
5. MBROJTJA E BIODIVERSITETIT- Ballkani Perëndimor ka një larmi habitatesh dhe specie të cilat duhet të mbrohen për brezat e ardhshëm. BE do të mbështesë rajonin në zhvillimin dhe zbatimin e Planit të Veprimit të Biodiversitetit të Ballkanit Perëndimor dhe Planit të Restaurimit të Peisazhit dhe Pyjeve.
Në Samitin e përmendur në Sofje, i cili mblodhi përfaqësuesit më të lartë shtetërorë, përveç Deklaratës për Axhendën e Gjelbër, u nënshkrua Deklarata e Drejtuesve të Ballkanit Perëndimor mbi Tregun e Përbashkët Rajonal, e cila duhet të kontribuojë në rritjen ekonomike dhe zhvillimin ekologjik të rajonit.
Burimi:https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/default/files/factsheet_wb_green_agenda_en.pdf
(Përkthimi i këtij materiali nuk është zyrtar, ndaj interpretimi i saj në gjuhën shqipe nuk është përgjegjësi e autorit.)
Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e Qendrës EDEN dhe në asnjë rrethanë nuk mund të konsiderohet se pasqyron pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
Ky material informues për Axhendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor vjen si pjesë e projektit “Green Economy for an Advanced Region”, financuar nga Bashkimi Evropian dhe zbatohet nga FORS Mali i Zi në partneritet me organizatat SMART Kolektive nga Serbia, Qendra për Zhvillim dhe Mbështetje nga Bosnja dhe Hercegovina, EKO Svest nga Maqedonia Veriore, Qendra EDEN nga Shqipëria dhe Shoqata Slap nga Kroacia.